‘t Vliegend Hert

een maritiem-historische sensatie

Dit portal vertelt het verhaal over ‘t Vliegend Hert, een VOC-schip dat in 1735 met man en muis is gezonken. Het wrak werd 246 jaar later herontdekt en bleek een enorme verzameling goud, zilver en gebruiksvoorwerpen te bevatten. Door nieuwe digitale technieken kunnen we het verhaal van ’t Vliegend Hert op een bijzondere en spannende manier te vertellen. Dit portal wordt steeds verbeterd en uitgebreid. Beleef een onvoorstelbare zeereis uit de achttiende eeuw. Ga je mee?

Korte tijdlijn ‘t Vliegend Hert

10 mei 1729 Bouw schip Start bouw op VOC-werf te Middelburg
dec 1730 - aug 1734 Eerste reis Naar Oost-Azië en terug naar Zeeland
3 feb 1735. 14.00 uur Tweede reis Schip vaart uit vanaf rede van Rammekens, vlak bij Vlissingen
3 feb 1735, later 's middags Scheepsramp Het schip raakt in de problemen, is niet meer te redden, zinkt om 23.15 uur
1981 Herontdekking Duikers ontdekken het wrak opnieuw na 246 jaar, start bergingsoperaties

Over dit project

Dit project is ontstaan uit een samenwerking tussen het Maritiem Muzeeum Zeeland, het Rijksmuseum en het Huygens Instituut. Samen willen wij dat dat maritieme erfgoedinformatie beter wordt ontsloten op het internet. De enorme collectie van ’t Vliegend Hert is hier bij uitstek geschikt voor.

Digitale ontwikkelingen bieden steeds meer mogelijkheden. Door collectiedata als linked open data aan te bieden kan erfgoedinformatie beter worden verbonden. Zo ontstaan er nieuwe verhalen en we kunnen onderzoek stimuleren. Ook andere organisaties, zoals MAARER, het Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Maritime Archaeology Trust zijn betrokken bij het project. Het portal wordt voortdurend doorontwikkeld en uitgebreid.

De vondsten van ‘t Vliegend hert

De collectie is een soort schatkamer van informatie over lange zeereizen en het leven aan boord in die tijd. Dankzij digitale technieken is er meer onderzoek mogelijk en daarbij komen nieuwe resultaten naar boven. Zo kunnen we nu objecten toewijzen aan specifieke opvarenden. Wie waren zij? Waar kwamen ze vandaan? Wat deden ze aan boord? Je kunt nu een eerste selectie van objecten zien op dit portal. Komende tijd wordt dit verder uitgebreid, ook met verhalen.

't Vliegend Hert, 't Vliegend Hart, of…?

Voor het gemak wordt hier de naam ’t Vliegend Hert gebruikt. Maar er zijn meer namen voor het schip, zoals ’t Vliegent Hert. En in plaats van Hert wordt ook wel Hart gebruikt. De herkomst en betekenis van al deze verschillende namen zullen we later toelichten.

Tweede reis, ramp en herontdekking

‘t Vliegend Hert was een schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). In februari 1735 vertrekt het voor de tweede handelsreis naar Azië vanaf de rede van Rammekens bij Vlissingen. Het volgeladen schip heeft een bemanning van 256 personen. Maar al snel komt het in zwaar weer terecht, samen met het zusterschip Anna Catharina. Mede door inschattingsfouten raken de schepen verder in moeilijkheden. Uiteindelijk zijn ze niet meer te redden en zinken naar de zeebodem. De gehele bemanning komt om.

Kort na de scheepsramp vinden er enkele bergingspogingen plaats. Maar al snel verdwijnt het wrak onder het zand en uit de herinnering. Pas veel later, in 1981 wordt het weer ontdekt door een groep Engelse duikers. Zij zoeken de samenwerking met enkele Nederlandse musea.

In de jaren erna volgen er meer bergingsacties, vaak in moeilijke omstandigheden. Talloze objecten komen boven water: echte schatten zoals gouden dukaten en zilveren munten, maar ook enorm veel gebruiksvoorwerpen van de bemanning. De collectie is uitzonderlijk compleet, omdat ’t Vliegend Hert nog maar net onderweg was. De maritiem-archeologische objecten werden eerst geconserveerd. En werden daarna opgenomen in de collecties van het Maritiem Muzeeum Zeeland en het Rijksmuseum.

Wat kun je verwachten?

Het portal toont nu een linked open dataset met een selectie van uiteenlopende gebruiksvoorwerpen uit het scheepswrak. Uiteindelijk zal de hele collectie van ’t Vliegend Hert van beide musea worden toegevoegd. Dat zijn duizenden objecten! Ook presenteren we een gedigitaliseerde vindplaatsenkaart en 3D-presentaties van enkele objecten. Zo is het net alsof je ze zelf in je hand kunt houden! Daarnaast laten we de laatste onderzoeksresultaten zien. Het portal wordt dus steeds aangevuld!

Zo willen we samen nieuwe verhalen vertellen, die ons beter zicht geven op het verleden. Omdat het bijzonder, spannend en interessant is, maar ook om inzicht te geven in onze eigen tijd. Beleef zelf zo’n onvoorstelbare zeereis in de achttiende eeuw. Ga je mee?

3D-scan van de vindplaats van 't Vliegend Hert

Kijk hier voor een 3D-scan van de vindplaats van het scheepswrak. Je kunt ook zien waar verschillende objecten zijn gevonden. Deze 3D-scan is gemaakt door Maritime Archaeology Trust, in samenwerking met MAARER en het Maritiem Muzeeum Zeeland.

Bekijk 3D model

Met dank aan:

– Maritiem Muzeeum Zeeland (beeld, tekst)
– Rijksmuseum
– Huygens Instituut
– Zeeuws Archief (beeld)
– Verschillende media, site plans, illustraties en foto’s kunnen worden getoond dankzij de vriendelijke toestemming van MAARER, Rex Cowan en het ‘t Vliegend Hert project team uit het Verenigd Koninkrijk

Onze verzamelingen

Eerste selectie van de collectie

MMZ4870

Scheerbekken, ondiepe kom

Scheerbekken, ook bekend als barbiersbord. Dit is een ondiepe kom met een halfronde opening in de rand, waarin de hals past. Het heeft een rond ophangoog of -ring en een eenvoudige randversiering. De vorm is rond en het is vervaardigd van geelkoper (legering van koper en zink) of messing. Dit scheerbekken werd door de chirurgijn/barbier aan boord gebruikt voor zijn verschillende taken. Vondst uit scheepswrak 't Vliegend Hert, gezonken in 1735. Collectie RCE. Te zien in de vaste presentatie Ga mee naar zee, ruimte Bepakken en bemannen. Dit object is in 1990 opgedoken; met vondstnummer 90A2754.

MMZ18325

Snuifdoos met scharnierende deksel

Snuifdoos van geelkoper (legering van koper en zink). De snuifdoos is klein en eivormig en heeft een knipsluiting. De gravering is niet zo goed herkenbaar, alleen op het scharnier is het wat duidelijker te zien. De snuifdoos werd gebruikt om snuiftabak in te bewaren en diende ook als hulpmiddel voor het snuiven van tabak. Mooie snuifdozen waren een statussymbool. Vondst uit VOC-scheepswrak 't Vliegend Hert, gezonken in 1735. Collectie RCE. Te zien in de vaste presentatie Ga mee naar zee, ruimte Bepakken en bemannen. Dit object is in 2001 opgedoken; met vondstnummer 2001 A0556.

MMZ4827

Inktpot als houder van vloeibare inkt met een smal kokertje

Dit object bestaat uit een loden inktpothouder en een smal cilindervormig kokertje van lood, dat diende als houder voor de schrijfpen of -veer. De inktpot heeft een brede, ronde basis met daar bovenop een zeskantige, conische holle houder met een ronde opening voor een kleinere inktpot voor de vloeibare inkt. Om het omvallen tegen te gaan heeft een inktpot meestal een brede basis en een smalle hals. Vondst uit VOC-scheepswrak 't Vliegend Hert, gezonken in 1735. Collectie RCE. Dit object is in 1984 opgedoken; met vondstnummer 0128 VIII 0002.